Monday 5 November 2012
बाजीराव पेशवा जन्मस्थळ
डूबेर गडाचा पायथा म्हणजे डुबेरे गाव. या गावात 'बर्वे वाडा' नावाचा एक सुमारे ३०० वर्षांपूर्वीचा वाडा आहे. अजूनही सुस्थितीत असलेला, २ बुरुजांचा अन ६ फुट जाड तट भिंतीचा हा वाडा म्हणजे मल्हार दाजी बर्वे यांचा वाडा. हे मल्हार म्हणजे राधाबाईंचे सख्खे बंधू. याच वाड्यात सन १७००, भाद्रपद महिन्यात राधाबाईंच्या पोटी पेशवे बाजीराव पहिले यांचा जन्म झाला.
फार पूर्वीचे अनेक डोंगरांच्या मध्ये वसलेले अन गवताने व्यापलेले हे गाव. दुरून दृष्टीस न पडणारे अन गवतात डूबलेले म्हणून हे डुबेरे गाव अशी कथा आजी बाईंनी सांगितली. सन १६७९ मध्ये साल्हेर सालोटा च्या लढाई नंतर छत्रपती श्री शिवाजी राजे पुण्यास परतत असताना संगमनेर जवळ मोगल सरदाराने वाट अडविली. त्यामुळे बहिर्जी नाईक यांनी शिवाजी राजांना लपत छपत या डुबेरे गावात आणले. एक दिवस येथे एका झोपडी मध्ये मुक्काम करून राजे २२ नोव्हेंबर १६७९ रोजी विश्रामगडावर / पट्टा गडावर १० दिवसांच्या मुक्कामासाठी गेले.
हे मल्हार उदरनिर्वाहा साठी या भागात आले होते. तारा राणींच्या कारकिर्दीत भोसले घराण्याने बर्वे घराण्यास येथील जमीन इनाम म्हणून दिली. सोबत बर्वे घराण्यास गाई बैलांची मोठ्या प्रमाणावर पैदास करून चांगल्या प्रतीचे बैल तोफांचे गाडे हाकण्याच्या कामी पाठवण्याची व्यवस्था करण्याची जबाबदारी दिली. या भागात मोठ्या प्रमाणावर गावात वाढत असे त्यामुळे कुरणा साठी हि जागा योग्य होती.
राधाबाईंचे माहेर कोकणात परंतु त्या गरोदर असताना (भाद्रपद) पावसाळ्याचे दिवस होते. अश्या वेळेस त्यांना माहेरी कोकणात पाठवण्याऐवजी त्यांचे बंधू जे घाटावर राहत, यांच्या घरी प्रसूती साठी पाठवण्यात आले. याच राधाबाईंच्या पोटी पेशवे बाजीराव पहिले यांचा जन्म झाला. वाड्यातील ती खोली अन पलंग अजूनही सुस्थितीत आहेत.
सध्या वाड्यात श्री जयंत बर्वे व सौ विजया बर्वे यांचा निवास आहे. बर्वे घराण्याची ही अकरावी पिढी. बाजीरावाची जन्म कथा व इतिहास ते मोठ्या कुतूहलाने सांगतात. त्यांचे चिरंजीव शेखर हे कामानिमित्त सिन्नर येथे निवासाला असतात. वाड्यातील बहुतेक गोष्टी पुरातन असून अजूनही सुस्थितीत आणि ४०० वर्षानंतर देखील वापरात आहेत. लाकडी खाम्बांवारचे नक्षीकाम कार सुरेख आहे. भिंतींमध्ये धान्य साठवण्याच्या तसेच मौल्यवान वस्तू लपवण्याच्या जागा आहेत. वाड्यात एक आड (विहीर) असून त्या शेजारीच घोड्यांची पागा असायची. वाड्यात काही वर्षांपूर्वी गावातील शाळा भरत असे. मुलांनी कुतूहलाने टाकलेल्या काही दगडांमुळे आडातील झरे बंद झाले अन आड ओस पडली.
वाड्या शेजारीच सटूवाई देवीचे मंदिर आहे. बर्वे घराण्यातील एका पिढीला मुल बाल होत नव्हते अश्या वेळेस सटूवाई ने स्वप्नात दृष्टांत दिला व हे मंदिर उभारण्यास सांगितले. महाराष्ट्र मध्ये केवळ ३ ठिकाणी सटूवाई मूर्ती स्वरुपात असून त्यापैकी हे एक आहे.
या म्हाळोजी ना चार ठिकाणची इनामकी मिळाली होती. पिंपळास, कोतूर व पांढूरे या ठिकाणी अशाच प्रकारचे वाडे आहेत.
वाड्यातून समोरच छोटेखानी डूबेरगड दिसतो. डूबेरगड चढण्यासाठी २५ ते ३० मिनिटे पुरेशी होतात. पायथ्याशी एक आश्रम असून तेथे किसन नाना पानसरे नावाचे साधू राहतात. पायथ्याच्या शिवमंदिरात निवासाची सोय होऊ शकते. जवळच स्वच्छ पाण्याची एक विहीर आहे. गडावर सप्तशृंगी देवीचे मंदिर असून वर जाण्यास पायर्या बांधल्या आहेत. जवळपास पाचशे पायऱ्या चढून आपण डोंगराच्या माथ्यावर पोहोचतो. दोन खडकात खोडलेली पाण्याची टाकी, एक छोटा तलाव व हे मंदिर या पलीकडे वर पाहण्यासारखे काही नाही. केवळ टेहळणी करीता या किल्ल्याचा वापर होत असावा. गड चढून, फिरून पुन्हा खाली येण्यास दीड तास पुरतो.
डुबेरे गावात जाण्यासाठी मुंबई हून घोटी मार्गे सिन्नर कडे जायचे. सिन्नर च्या थोडं अलीकडे उजवी कडे जाणाऱ्या फाट्यावरून १३ किलोमिटर आत डुबेरे गाव आहे.
अधिक छायाचित्रांसाठी वेबसाईट पहा - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/BirthPlaceOfBajiraoPeshwa
Labels:
Bajirao Peshwa Birthplace,
Barve Wada,
Dubere,
Nasik,
Sinner
Thursday 27 September 2012
सह्याद्रीतील गडकिल्ले
सह्याद्री तील ज्या गड किल्ल्यांना भेटी दिल्या आहेत त्यांची नावे.
नाशिक जिल्हा -
साल्हेर - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/SelbariDolbariRange?noredirect=1
सालोटा - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/SelbariDolbariRange?noredirect=1
मुल्हेर - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/SelbariDolbariRange?noredirect=1
मोरा - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/SelbariDolbariRange?noredirect=1
हरगड - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/SelbariDolbariRange?noredirect=1
रामसेज - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/FortRamsej?noredirect=1
हातगड
अचला - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/HatgadAchalaAhiwantSaptashrungiMarkandyaKanhergad?noredirect=1
अहिवंत
सप्तशृंगी
मार्किंड्या - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/HatgadAchalaAhiwantSaptashrungiMarkandyaKanhergad?noredirect=1
कण्हेरगड - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/HatgadAchalaAhiwantSaptashrungiMarkandyaKanhergad?noredirect=1
औंढा
पट्टा / विश्रामगड
बितनगड / बितींगा
डूबेरगड - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Dubergad
सोनगड - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/SongadParvatgad
पर्वतगड - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/SongadParvatgad
आड किल्ला - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/AadKilla
त्रिंगलवाडी - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/TringalwadiFort
ब्रह्मगिरी
हरिहर - https://picasaweb.google.com/106951269103803464227/Harihar?noredirect=1# and https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/HariharFort
बसगड
अंजनेरी
अंकाई- https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/AnkaiTankaiGorakshnath
टंकाई - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/AnkaiTankaiGorakshnath
गोरखनाथ - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/AnkaiTankaiGorakshnath
गडगडा - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/GadgadaFort
कावनई - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/KavnaiFort
ठाणे जिल्हा -
डहाणू
तारापूर
कोहोज
कामनदुर्ग
गुमतारा किल्ला - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/GumtaraFort
टकमक किल्ला - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/TakmakFort
तांदुळवाडी - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Tandulwadi
काळदुर्ग - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Kaldurga
अशेरी - https://picasaweb.google.com/106951269103803464227/Asheri
असावा - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/Asawa_Mahim_Kelve?noredirect=1
शिरगाव
केळवे - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/Asawa_Mahim_Kelve?noredirect=1
माहीम - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/Asawa_Mahim_Kelve?noredirect=1
अर्नाळा - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/FortArnala
वसई
कल्याण / दुर्गाडी
माहुली
सिद्धगड - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Siddhgad
गोरखगड - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Gorakhgad18thNov2006 and
https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Gorakhgad
आजोबा / आजा पर्वत
मुंबई जिल्हा
घोडबंदर
शिवडी
वर्सोवा / मढ- https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/FortMadh
वरळी
सेंट जॉर्ज / मुंबई
रायगड जिल्हा
मलंगगड - https://picasaweb.google.com/106951269103803464227/MalangGad
चंदेरी - https://picasaweb.google.com/106951269103803464227/Chanderi
पेब / विकटगड- https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/PebFort
पेठ / कोथळीगड
सोनगिरी / पळसदरी
सोन्डाई - https://picasaweb.google.com/106951269103803464227/SondaiFort
ढाक
भिवगड
पदरगड- https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Padargad
सिद्धगड- https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/SiddhgadTrek
गोरखगड- https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Gorakhgad18thNov2006
कर्नाळा
कलावंतीण - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/KalavantinDurg?noredirect=1
इरशाळ - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/IrshaalGad
घेरासुरगड
सुधागड - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/FortSudhagad?noredirect=1
सरसगड- https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Sarasgad02
अवचितगड - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/Avachitgad_Ghosalgad?noredirect=1
घोसाळगड - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/Avachitgad_Ghosalgad?noredirect=1
एलिफंटा -
रेवदंडा
कुलाबा / अलिबाग- https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/FortColaba
सर्जेकोट
हिराकोट
कोर्लई - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/KorlaiFort
पद्मदुर्ग / कांसा - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/FortKansaPadmadurga
जंजिरे मेहरूब / जंजिरा- https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/JanjireMehroob
रायगड - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/FortRaigad
लिंगाणा
कोकणदिवा
मानगड
कुर्डूगड
कांगोरी - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/KilleKangori
मृगगड - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Mrugagad
सांकशी - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/SankshiFort
मिरगड - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Mirgad
माणिकगड - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Manikgad
सातारा जिल्हा
प्रतापगड
मंगळगड / कांगोरी- https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/KilleKangori
सज्जनगड
अजिंक्यतारा
वर्धनगड
कल्याणगड / नांदगिरी
पुणे जिल्हा
सिंहगड / कोंढाणा - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Sinhgad
तोरणा - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/TornaFort
राजगड -
पुरंधर - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Purandhar
वज्रगड
मल्हारगड
लोहगड
विसापूर
तिकोणा - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/TikonaAndBedse
तुंग
कोरीगड
घनगड
तेलबैला - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/TelbailaLeftWallClimb
राजमाची (श्रीवर्धन व मनरंजन)
जीवधन
शिवनेरी- https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/Shivneri_Hadsar_Chavand
हडसर
चावंड
दुर्गाडी / जासलोडगड / मोहनगड- https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/DurgadiMohangad
कावळ्या
रायरेश्वर
रोहीडा
इंदोरी किल्ला - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/IndoriFort
नगर जिल्हा
भैरवगड - https://picasaweb.google.com/106951269103803464227/Bhairavgad
हरिश्चंद्रगड - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Harishchandragad
सिन्दोला- https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/ShindolaFort
रतनगड- https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Ratangad
अलंग - https://picasaweb.google.com/106951269103803464227/AMKExpidition
मदन - https://picasaweb.google.com/106951269103803464227/AMKExpidition
कुलंग - https://picasaweb.google.com/106951269103803464227/AMKExpidition
रत्नागिरी जिल्हा
सुवर्णदुर्ग- https://picasaweb.google.com/106951269103803464227/Harnai_Velas_Bankot_Harihareshwar
कनकदुर्ग
गोवागड
फत्तेगड
बाणकोट
कोल्हापूर जिल्हा
पन्हाळगड - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/PanhalaPavankhindVishalgad?noredirect=1
विशाळगड - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/PanhalaPavankhindVishalgad?noredirect=1
नाशिक जिल्हा -
साल्हेर - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/SelbariDolbariRange?noredirect=1
सालोटा - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/SelbariDolbariRange?noredirect=1
मुल्हेर - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/SelbariDolbariRange?noredirect=1
मोरा - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/SelbariDolbariRange?noredirect=1
हरगड - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/SelbariDolbariRange?noredirect=1
रामसेज - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/FortRamsej?noredirect=1
हातगड
अचला - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/HatgadAchalaAhiwantSaptashrungiMarkandyaKanhergad?noredirect=1
अहिवंत
सप्तशृंगी
मार्किंड्या - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/HatgadAchalaAhiwantSaptashrungiMarkandyaKanhergad?noredirect=1
कण्हेरगड - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/HatgadAchalaAhiwantSaptashrungiMarkandyaKanhergad?noredirect=1
औंढा
पट्टा / विश्रामगड
बितनगड / बितींगा
डूबेरगड - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Dubergad
सोनगड - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/SongadParvatgad
पर्वतगड - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/SongadParvatgad
आड किल्ला - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/AadKilla
त्रिंगलवाडी - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/TringalwadiFort
ब्रह्मगिरी
हरिहर - https://picasaweb.google.com/106951269103803464227/Harihar?noredirect=1# and https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/HariharFort
बसगड
अंजनेरी
अंकाई- https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/AnkaiTankaiGorakshnath
टंकाई - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/AnkaiTankaiGorakshnath
गोरखनाथ - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/AnkaiTankaiGorakshnath
गडगडा - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/GadgadaFort
कावनई - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/KavnaiFort
ठाणे जिल्हा -
डहाणू
तारापूर
कोहोज
कामनदुर्ग
गुमतारा किल्ला - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/GumtaraFort
टकमक किल्ला - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/TakmakFort
तांदुळवाडी - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Tandulwadi
काळदुर्ग - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Kaldurga
अशेरी - https://picasaweb.google.com/106951269103803464227/Asheri
असावा - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/Asawa_Mahim_Kelve?noredirect=1
शिरगाव
केळवे - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/Asawa_Mahim_Kelve?noredirect=1
माहीम - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/Asawa_Mahim_Kelve?noredirect=1
अर्नाळा - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/FortArnala
वसई
कल्याण / दुर्गाडी
माहुली
सिद्धगड - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Siddhgad
गोरखगड - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Gorakhgad18thNov2006 and
https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Gorakhgad
आजोबा / आजा पर्वत
मुंबई जिल्हा
घोडबंदर
शिवडी
वर्सोवा / मढ- https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/FortMadh
वरळी
सेंट जॉर्ज / मुंबई
रायगड जिल्हा
मलंगगड - https://picasaweb.google.com/106951269103803464227/MalangGad
चंदेरी - https://picasaweb.google.com/106951269103803464227/Chanderi
पेब / विकटगड- https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/PebFort
पेठ / कोथळीगड
सोनगिरी / पळसदरी
सोन्डाई - https://picasaweb.google.com/106951269103803464227/SondaiFort
ढाक
भिवगड
पदरगड- https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Padargad
सिद्धगड- https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/SiddhgadTrek
गोरखगड- https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Gorakhgad18thNov2006
कर्नाळा
कलावंतीण - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/KalavantinDurg?noredirect=1
इरशाळ - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/IrshaalGad
घेरासुरगड
सुधागड - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/FortSudhagad?noredirect=1
सरसगड- https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Sarasgad02
अवचितगड - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/Avachitgad_Ghosalgad?noredirect=1
घोसाळगड - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/Avachitgad_Ghosalgad?noredirect=1
एलिफंटा -
रेवदंडा
कुलाबा / अलिबाग- https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/FortColaba
सर्जेकोट
हिराकोट
कोर्लई - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/KorlaiFort
पद्मदुर्ग / कांसा - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/FortKansaPadmadurga
जंजिरे मेहरूब / जंजिरा- https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/JanjireMehroob
रायगड - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/FortRaigad
लिंगाणा
कोकणदिवा
मानगड
कुर्डूगड
कांगोरी - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/KilleKangori
मृगगड - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Mrugagad
सांकशी - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/SankshiFort
मिरगड - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Mirgad
माणिकगड - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Manikgad
सातारा जिल्हा
प्रतापगड
मंगळगड / कांगोरी- https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/KilleKangori
सज्जनगड
अजिंक्यतारा
वर्धनगड
कल्याणगड / नांदगिरी
पुणे जिल्हा
सिंहगड / कोंढाणा - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Sinhgad
तोरणा - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/TornaFort
राजगड -
पुरंधर - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Purandhar
वज्रगड
मल्हारगड
लोहगड
विसापूर
तिकोणा - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/TikonaAndBedse
तुंग
कोरीगड
घनगड
तेलबैला - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/TelbailaLeftWallClimb
राजमाची (श्रीवर्धन व मनरंजन)
जीवधन
शिवनेरी- https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/Shivneri_Hadsar_Chavand
हडसर
चावंड
दुर्गाडी / जासलोडगड / मोहनगड- https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/DurgadiMohangad
कावळ्या
रायरेश्वर
रोहीडा
इंदोरी किल्ला - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/IndoriFort
नगर जिल्हा
भैरवगड - https://picasaweb.google.com/106951269103803464227/Bhairavgad
हरिश्चंद्रगड - https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Harishchandragad
सिन्दोला- https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/ShindolaFort
रतनगड- https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/Ratangad
अलंग - https://picasaweb.google.com/106951269103803464227/AMKExpidition
मदन - https://picasaweb.google.com/106951269103803464227/AMKExpidition
कुलंग - https://picasaweb.google.com/106951269103803464227/AMKExpidition
रत्नागिरी जिल्हा
सुवर्णदुर्ग- https://picasaweb.google.com/106951269103803464227/Harnai_Velas_Bankot_Harihareshwar
कनकदुर्ग
गोवागड
फत्तेगड
बाणकोट
कोल्हापूर जिल्हा
पन्हाळगड - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/PanhalaPavankhindVishalgad?noredirect=1
विशाळगड - https://picasaweb.google.com/102958030538791716235/PanhalaPavankhindVishalgad?noredirect=1
Labels:
Fort,
Forts in Sahyadries,
Maharashtra,
Trekking
Tuesday 17 April 2012
पदरगडाची चढाई
शनिवार - रविवार कुठे जायचे हा नेहमीचा प्रश्न. उकल होतेच शुक्रवार पर्यंत. अक्खा हिवाळा वाया गेला होता अन आता भर उन्हाळ्यात ट्रेक चे वेध लागले होते. नवीन करावे काहीतरी, नवीन पाहावे काहीतरी. बेत काहीच आखला नव्हता आणि आखलेला डब्यात टाकला होता कारण हेमंत चा साखरपुडा होता शनिवारी, १० एप्रिल २०१२. त्याला टांग देणे चालण्यासारखे नव्हते. बाकी कुणी ट्रेक साठी येईल असं वाटत नव्हतं. मंदार कडे मन मोकळा केलं, पदरगड करणार का म्हणून विचारले. कोण कोण?? तर मी आणि तू एव्हडंच उत्तर दिलं मी. साखरपुडा उरकला कि मग हेमंत कडेच डोंबिवली ला मुक्काम करायचा, त्याच्याशी मनसोक्त गप्पा मारायच्या अन दुसऱ्या दिवशी पहाटे पहाटेच निघायचं ठरलं. कर्जत ला जाऊन मग पुढे जे मिळेल त्या वाहनाने सुटायचं पदरगडावर झेप घ्यायला. रात्री हेमंत कडे जाताना पिनाक बाईक वर सोडायला आला होता. गप्पा मारता मारता डोस्क्यात कल्पना शिरली - पिनाक ला बकरा बनवायची. मंदार ला इशारा केला अन पिंक्या ला सांगितले कि बाईक ठेवून जा कल्याण ला, आम्ही सकाळी तुझी बाईक घेऊन जाउत, संध्याकाळी घरी आणून देऊ, तेव्हडाच आमचा वेळ वाचेल. नाही नाही करत विविध करणे देत पिंक्या ने कलटी मारली. हेमंत चा साखरपुडा म्हणजे तो दिवस शुभ असणारच. ५ मिनिटात पिंक्या पुन्हा दारात उभा. म्हणे - "घेऊन जा रे बाईक माझी. व्यवस्थित ट्रेक करा. माझ्या जिवलग मित्रांनी माझ्याकडे पहिल्यांदा काही मागितलं तर मला कसातरीच झालं नाही म्हणायला. मी माझा दुसरा बंदोबस्त करतो." सूर्यप्रकाशात काजवा चमकावा तसा झालं. तडाक उडालोच तिघेही. काना - डोळा कशावरच विश्वास बसू नये असे ते शब्द. हाच काय तो आपला पिंक्या?? एव्हडा कसा काय बदलला?? आला तसा तडक निघूनही गेला. बाईक ची सोय मात्र करून गेला.
रविवारी सकाळी लवकर उठलो, शौच आटोपून, तोंड धुवून लागलीच निघालो. अंघोळीची वगैरे भानगड नाही. रस्ता थोडाफार ऐकून माहित होता. डोंबिवली - पनवेल - चौक - कर्जत करीत निघालो. कर्जत स्टेशन ला न्याहारी आटोपली, पुन्हा पुढे. कर्जत ते कशेळे फाटा अन मग खांडस. हे पायथ्याचे गाव. भीमाशंकर चा प्रचंड कडा समोर उभा थकलेला. मुसळधार पावसात शिडी घाटातून केलेल्या थरारक ट्रेक ची याद देऊन गेला. गणेश घाट सुरु होतो तेथेच झाडाखाली बाईक पार्क केली. पुरेसे पाणी, जेवण सोबत घेतले होतेच. येथे पोहोचे पर्यंत १० वाजले होते.
चार पाउले पुढे टाकली तोच २ रस्ते. कुठला घ्यायचा या विचारात न पडता, 'Pinak is Always Right' अस म्हणत उजवी पायवाट घेतली. उन्हाचे चटके आता पासूनच जाणवू लागले होते. पण डेरेदार आंब्याखाली आलो अन मनात एकदम उर्मी आली. समोरच झाडावर बसलेला सुतारपक्षी (Black Rumped Flame back Wood Pecker) दिसला. आमच्या पावलांच्या आवाजाने त्याने लगेच झुडुपात मुसंडी मारली. दुसऱ्या एका झाडावर पल्लवपुच्च्छ कोतवाल (Racket Tailed Drongo). त्या सोबत नजरा नजर झाली, कॅमेरा कडे हात जाताच भैया ने भरारी मारली. पुढे गेलो तोच अजून एक... दुसरा पण...तिसरा...कित्ती सारे. जणू आमची चाहूल लागली सगळ्यांना आणि नुसता किलबिलाट सुरु झाला. लाल तोंडाच्या पोपटांचा एक थवा उडून गेला. नाना तऱ्हेचे पक्षी पहिले.
नुकतीच कुठे सुरुवात झाली होती. अजून बराच पल्ला गाठायचा होता. मंदार थोडासा पुढे गेला पण वाट भलतीकडेच जात असल्याचं जाणवू लागलं. गणेश घाटाचा रस्ता हा नव्हतं. पुन्हा मागे फिरणं आमच्या म्हणजे आमच्या स्वाभिमानाला ठेच असल्यागत आम्ही डोंगरावरच आडवे चालू लागलो. २ मिनिटात पाउलवाटेला मिळालो. सुरुवातीचा उभा चढ आणि त्यात पानगळ झाल्यामुळे सावलीचा पत्ता नाही. गणेश मंदिरा पर्यंत पोहोचे पर्यंतच आमची हवा टाईट झाली. स्वतःबद्दल कसेसेच वाटले. एकतर खूप दिवसांनी ट्रेक केला होता त्यात उन्हाने अंगाची लाही लाही होत होती. ५ मिनिटे निवांत बसलो. देवळात बसून बाटलीभर पाणी संपवले दोघांनी. पुढची वाट निवांत चालायला घेतली. बाईक आणली असल्या कारणाने सार्वजनिक वाहनाच्या वेळा पाळणे बंधन कारक नव्हते. घाट चढून पठारावर आलो, पदरगड दिसू लागला होता. असंच त्याच्या कडे तोंड करून चालायचा होता. मध्ये मध्ये खारूताईंनी, वानरांनी दर्शन दिलं. आता जंगले सोडून नुसतं उघडं बोडकं पठार होतं, काळा कातळ तापला होता, पण आमची वाटचाल सुरूच होती. डावीकडे शिडी चा घाट दिसू लागला.
इथेच उजवीकडे एक विहीर आहे. त्याच्या शेजारूनच जंगलात जाणाऱ्या वाटेने जायचे होते. विहिरीत थोडेसेच पाणी होते. आजूबाजूला अखंड कचरा. खाली उतरून मंदारने विहिरीत पडलेले प्लास्टिक बाजूला काढले, एका रिकाम्या बाटली मध्ये ते हिरवे गढूळ पाणी भरून घेतले, अगदीच गरज भासलीच तर वापरता येईल म्हणून. आता आम्ही दाट जंगलात प्रवेश केला होता. पांढरे बाण जागोजागी दिशादर्शक ठरत होते. यातला एक जरी बाण चुकला तरी आम्ही हरवायची भीती होती. इथे मात्र दाट झाडी. उंच उंच वृक्षांच्या छायेतून जाताना नजर मात्र 'शेकरू' कुठे दिसतंय का तेच शोधीत होती. इथे नक्कीच काहीतरी वेगळं पाहायला मिळणार हि अशा लगेचच खरी ठरली. वाळलेल्या पाचोळ्यावरून आवाज होऊ न देण्याची काळजी घेत चालताना शेजारी कुणीतरी असल्याची चाहूल लागली. कुणीतरी आपल्याच धुंदीत पाचोळा उडवीत होतं. जणू आमची दखलच नाही. मंदार ला हळुवार येण्याची खूण केली अन मी दगडांवर पाय ठेवीत, पाचोळ्याचा आवाज येणार नाही याची खबरदारी घेत सावकाश पुढे पुढे सरकत होतो. दिसलं.... काहीतरी दिसलं ... माझ्या कडेच पहातंय... रानकोम्बडा. टकामका बघत राहिला... आणि पळाला. मी पुढे सरसावलो. तेव्हड्यात अजून काहीतरी पळालं. नक्की काय ते दिसलं नाही पण एक...दोन...तिसऱ्या आणि चौथ्याने चक्क भरारी मारली. फडफडत दोघेही झुडुपात गडप झाले. भाग्यवंत आम्ही. नुसतंच गोष्टींमध्ये ऐकलेलं रान आम्ही आज अनुभवत होतो.
गणेश घाट संपताच दिसणारा पाठमोरा पदरगड. |
विहिरीच्या डावीकडून जंगलात जाणारी वाट घ्यायची. |
चिमणी कडे जायची चिंचोळी वाट. |
गडमाथ्यावर जाताना लागणाऱ्या कातळ कोरीव पायऱ्या. |
Add caption |
गडावरील सुकलेले पाण्याचे टाके. |
कुक्कर च्या शिट्टी सारखा दिसणारा पदरगड उर्फ कलावंतीणीचा महाल |
खांडस गावातून दिसणारा पदरगड. |
Tuesday 10 April 2012
महाबळेश्वर - निसनी ची वाट - जावळी - प्रतापगड - रड्तोंडी घाट - पार - प्रतापगड - वाडा कुंभरोशी - पोलादपूर
जावळी म्हणजेच जयवल्ली, 'येता जावळी जाता गोवली' म्हणून मिरवली गेलेली. चंद्रराव उपाधी धारण करणाऱ्या मोर्यांची राजधानी.
शिवरायांनी ज्यांचा बिमोड केला, जावळी जिंकून स्वराज्य विस्तार केला,
अफझलखानाचा कोथळा काढला, आदिलशाही फौजेचा डंका वजावला अशी ती जावळी. लहानपणा पासून वाचनात आलेली, इतिहासात अजरामर झालेली जावळी. तिला भेट देण्याची,
तिथले निबिड अरण्य पहायची, त्या अरण्यात वाटचाल करायची मनात दडलेली इच्छा
आता पूर्ण होण्याची वेळ आली होती. प्रतापगड - जावळी चा ट्रेक करण्याचा बेत
आखला होता. अनुप ने आधीच तो ट्रेक केलेला पण तरीही पुन्हा यायची तरारी
केली आणि आम्ही मस्त प्लान केला. महाबळेश्वराचे दर्शन घ्यायचे, जावळी,
मोर्यांचा वाडा पहायचा, जावळीच्या सभोवतालच्या घाट वाटा धुंडाळून
काढायच्या. शिवाजी राजांनी जावळी वर हल्ला करताना वापरलेली निसनी ची वाट,
अफझल्याने पार गावात उतरत असताना त्याच्या सैनिकांच्या नाकी नउ आणणारा
रडतोंडी चा वळणा-वळणाचा, निबिड अरण्याने वेढलेला घाट, शिवरायांनी रयतेच्या
सोयी करिता कोयनेवर बांधलेला दगडी पूल, पार गावातील पौराणिक रामवरदायिनी
देवीचे मंदिर पहायचे, अफझलखान वधाने पावन झालेला प्रतापगड गाडीरस्ता न घेता
चढायचा-उतरायचा जुन्या वाटेने, मधु मकरंद गडाला भेट द्यायची आणि पार
घाटाने कोकणात उतरायचं असा एकूण बेत. वाह वाह!! क्या बात. सगळं एकदम मस्तच.
लागलीच सगळी माहिती गोळा केली. एस टी चे वेळापत्रक पहिले, मित्रांना प्लान
सांगितला आणि दिवस ठरवला. एप्रिल ५,६,७ च्या सुट्टीत जाऊन यायचे. या
परिसरात गाडी प्रवासाची वानवा असल्या मूळे वेळापत्रक थोडे जरी चुकले तरी
गडबड होण्याची शक्यता होती. गावातून एस टी च्या दिवसाला २-३ फेर्याच होतात.
निसर्ग भ्रमण च्या वेबसाईट वर माहिती दिली होती त्यामुळे २ नवीन चेहरे सोबतील आले, काही जुन्या सवंगड्यांनी (अनुप, राहुल, मंदार) टांग मारली. हो-नाही करत एकूण ५ जण झाले - पराग, ज्ञानेश्वर, अजित, ताप्ती आणि मी. गुरुवारी रात्री १० वाजता मुंबई सेन्ट्रल एस टी डेपो ला भेटायचे ठरले. पण हाय रे कर्मा... तीन दिवसांच्या सुट्टी असल्यामुळे मुंबई - महाबळेश्वर एस टी फुल होती. बसायला जागाच नाही. एशियाड असल्यामुळे उभ्याने घेऊन जायला सुद्धा वाहक तयार नाही. लागलीच कोकणात खेड ला जाणारी एस टी पकडली. पनवेल - पेण रामवाडी - महाड करीत आमचा लाल डब्बा पोहोचला पोलादपूर ला. बोरीवली हून सुटणारी महाबळेश्वर ची एस टी देखील सोबतीलाच होती त्यामुळे पटकन उतरलो आणि झटकन दुसऱ्या एस टी मध्ये चढलो. बसायला जागा नव्हती परंतु ठरल्या वेळेस महाबळेश्वर गाठणार होतो. उभ्याच प्रवास करून सकाळी ५ वाजे दरम्यान महाबळेश्वर ला पोहोचलो आणि दमल्या जीवांना थोडा आराम करू दिला. एस टी डेपो मध्येच पथारी टाकली आणि आडवे झाले सगळे. आपल्याला काही झोप येत नव्हती त्यामुळे तोंडावर पाणी मारले, सकाळच्या नाश्त्याची सोय केली आणि गाडीचा बंदोबस्त केला.
महाबळेश्वर येथील कृष्णा माई चं पुरातन देऊळ. |
एल्फिन्स्टन पोइंत येथून दिसणारा सहय कडा. किल्ले कांगोरी, चंद्रगड, दुर्गाडी, तोरणा, राजगड |
निसनीच्या वाटे वरून दिसणारे विहंगम दृश्य |
निसनी च्या वाटेवरून दिसणारे जवळी चे खोरे. पलीकडे प्रतापगड. |
दरे गावर उतरणारी हि डोंगर धार म्हणजेच निसनी ची वाट |
रडतोंडी घाट. |
Add caption |
देवळा पासून पुढे गेल्यावर हनुमानाचे एक देऊळ आहे. तेथून वर अजून एक दरवाजा. त्यावर देखील शरभ चित्रे कोरलेली. आत गेल्यावर डावीकडे एक भला मोठा चौथरा लागला ( २० फुट X ६० फुट ). हि राजांची सदर. त्या शेजारीच केदारेश्वर महादेवाचे मंदिर. मागे जाणारी वाट रेडक्या बुरूजा कडे जाते. त्यात एक चोर दिंडी. गडावरील एकूण ६ चोर दिन्ड्यांपैकी हि एकच खुली असून बाकी सगळ्या बुजल्या आहेत.
गडाच्या माथ्यावर शिव छत्रपतींचा ब्राँझ ने बनवलेला अश्वारुड पुतळा आहे. त्या शेजारीच राजांच्या वाड्याचे जोते दिसतात. पलीकडच्या तटबंदी मध्ये २ शौच कूप आहेत. खालच्या बाजूला शासकीय विश्रामधाम अन त्या मागील झाडी मध्ये एका दगडावर मारुती अन दुसऱ्यावर घोरपडीचे चित्र आहे. गडाच्या उत्तरेच्या दिशेला तटबंदीलगत २ पाण्याची तळी आहेत. गडाची तटबंदी एकदम शाबूत आहे. छत्रपती श्री प्रतापराव भोसले यांच्या विनवणी मूळे इंग्रजांनी प्रतापगडा समवेत सातारा, परळी, खेलंजा (केंजळगड) या गडांना धक्का लावला नाही, नासधूस केली नाही. महाराणी ताराबाई यांनी काही काळ स्वराज्याची राजधानी प्रतापगडावर हलवली होती.
प्रतापगडावरील श्री छत्रपतींचा अश्वारूढ पुतळा. |
- समीर पटेल
Labels:
Javli,
Mahabaleshwar,
Nisani chi waat,
Pratapgad,
Radatondi Ghat,
Satara
मोहनगड / दुर्गाडी / जननी दुर्ग
शिरगावातून दिसणारा दुर्गाडी / मोहनगड चा किल्ला. येथून जाताना उजव्या डोंगर धारेने चढायचे. |
खांब टाके |
जननी चे मंदिर |
गावकरी याला दुर्गाडी म्हणूनच संबोधतात. |
अधिक छायाचित्रांसाठी पहा -
https://picasaweb.google.com/112424448078863794767/DurgadiMohangad
- समीर पटेल
Labels:
Chikna Ghat,
Durgadi,
Fort,
Hirdas Maval,
Jasalodgad,
Mohangad,
Shirgaon
Subscribe to:
Posts (Atom)